بیماری دیابت می‌تواند بر روی تمامی اعضا و بخش‌های مختلف بدن از جمله پوست تاثیر بگذارد. بسیاری از افراد دیابتی از مشکلات پوستی ناشی از این بیماری رنج می‌برند. در برخی مواقع این مشکلات پوستی میتوانند اولین نشانه‌های ابتلا به بیماری دیابت باشند. در این مقاله قصد داریم به تاثیر دیابت بر پوست و مو اشاره کنیم.
تاثیر دیابت بر پوست
- آکانتوزیس نیگریکانس
این بیماری باعث تیرگی و ضخیم شدن پوست در قسمت‌هایی مانند زیربغل، داخل کشاله ران و گردن می‌شود. در برخی افراد نیز این علائم بر روی دست، آرنج‌ها و یا زانوها قابل مشاهده می‌باشد. اگرچه آکانتوزیس نیگریکانس می‌تواند افراد سالم را نیز درگیر کند اما معمولا در افراد مبتلا به دیابت بیشتر دیده می‌شود.
- واکنش‌های آلرژیک
واکنش‌های آلرژیک به غذا، نیش حشرات و برخی داروها می‌تواند باعث ایجاد تظاهرات پوستی، افسردگی و یا برجستگی و تاول بر روی پوست شود. همچنین مطالعات صورت گرفته نوعی ارتباط بین دیابت و خارش بدن را نشان می‌دهند. برخی واکنش‌های آلرژیک به اقدامات اورژانسی نیاز دارند. این مورد به خصوص در افرادی دیابتی که انسولین تزریق می‌کنند از اهمیت بالاتری برخوردار بوده و در صورت بروز ضایعات پوستی و یا برجستگی و تاول در محل تزریق باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنند.
- درموپاتی دیابتی
دیابت بر روی رگ‌های خونی کوچک بدن که وظیفه خون‌رسانی به پوست را برعهده دارند اثر می‌گذارد. در نتیجه این تاثیر دیابت بر پوست عارضه پوستی تحت عنوان درموپاتی دیابتی ایجاد می‌شود که به صورت تظاهرات قهوه‌ای روشن یا قرمز بر روی قسمت جلویی پاها قابل مشاهده هستند.
- عفونت‌های باکتریایی
انواع مختلفی از عفونت‌های باکتریایی وجود دارند که بر روی پوست تاثیرگذارند. از جمله می‌توان به عفونت غدد موجود در پلک‌ها، عفونت فولیکول‌های مو و غدد چربی ساز، عفونت در عمق پوست و بافت‌های زیرین اشاره کرد. همچنین برخی باکتری‌ها نیز عفونت ناخن‌ها را به همراه دارند. نواحی درگیر با عفونت باکتریایی معمولا متورم، گرم، قرمز و دردناک هستند.
- عفونت‌های قارچی
قارچی مخمر تحت عنوان کاندیدا آلبیکانس عامل اکثر عفونت‌های قارچی در افراد مبتلا به دیابت محسوب می‌شود. این قارچ ضایعات پوستی قرمز و خارش‌داری را در سطح پوست ایجاد می کند. این عفونت‌ها میتوانند در نواحی مختلفی مانند دهان، لای انگشتان و داخل ناخن‌ها نیز رشد کنند. علاوه بر این، افراد دیابتی بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌های قارچی دستگاه تناسلی هستند.
- برص یا ویتیلیگو
این بیماری بر روی رنگ پوست تاثیر منفی می‌گذارد. در این مشکل پوستی سلول‌هایی که وظیفه ساختن رنگدانه‌ها را برعهده دارند نابود شده و به همین دلیل شاهد ظاهر شدن لکه‌ها یا وصله‌های بی‌رنگ بر روی پوست هستیم. این لکه ها معمولا در نواحی سینه، شکم و چشم‌ها ایجاد شده و در اطراف دهان، بینی، روی دست و پا نیز دیده می‌شود. برص در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ بیشتر شایع بوده و تاثیر بدی بر روی زیبایی پوست فرد می‌گذارد.
نکاتی برای پیشگیری از مشکلات پوستی
اگر به دیابت مبتلا هستید با رعایت نکات زیر می‌توانید از بروز بسیاری از مشکلات پوستی دیابتی جلوگیری کنید.
- دیابت را تحت کنترل درآورید؛ به توصیه‌های پزشک خود در زمینه رژیم غذایی، ورزش و مصرف به موقع داروها توجه کنید. سطح قند خون خود را در محدوده امن قرار دهید تا تاثیر دیابت بر پوست به حداقل برسد.
- پوستتان را تمیز و خشک نگه دارید؛ از آب گرم یا ولرم و صابون‌های مرطوب کننده برای دوش گرفتن استفاده کنید. برای خشک کردن بدنتان با حوله‌ای تمیز به پوست ضربات آرامی بزنید (حوله را بر روی پوست نکشید یا مالش ندهید). قسمت‌هایی مانند زیر بغل، قسمت‌های داخلی بازو، زیر سینه‌ها، بین پاها و بین انگشتان پا معمولا جاهایی هستند که آب در آنجا جمع می‌شود. خشک کردن این قسمت‌ها را فراموش نکنید.
- پوستتان را مرطوب کنید؛ با استفاده از لوسیون یا کرم، پس از حمام پوستتان را مرطوب کنید. می‌توانید در کنار سینک آشپزخانه یا دستشویی خانه یک لوسیون نرم و مرطوب کننده قرار دهید تا پس از هر بار شستشوی پوست دست از آن استفاده کنید. مرطوب کننده‌های فاقد عطر و رنگ‌های شیمیایی بیشتر توصیه می‌شوند.
- نسبت هر بریدگی کوچکی حساس باشید؛ در صورتی که پوست بدنتان به هر دلیل بریده شد در اسرع وقت محل بریدگی را با آب و صابون بشویید. از ضدعفونی کننده‌ها، ید یا الکل برای تمیز کردن زخم و بریدگی خودداری کنید. این مواد بسیار قوی بوده و میتوانند به پوست حساس یک فرد دیابتی آسیب وارد نماید.
- روزانه ۸ لیوان آب بنوشید تا رطوبت لازم برای پوست بدنتان فراهم شود. در فصول سرد سال نیز می‌توانید از یک دستگاه بخور یا مرطوب کننده هوا خانگی استفاده کنید. در روزهای گرم و آفتابی حتما از یک ضد آفتاب با SPF حداقل ۳۰ استفاده نموده و ترجیحا یک کلاه آفتابی بپوشید. از لباس‌های کاملا نخی استفاده کنید تا جریان هوا به خوبی بر روی پوست بدنتان جابجا شود.
تاثیر دیابت بر مو
دیابت می‌تواند باعث نازکی و ریزش مو در برخی از افراد شود. در واقع این بیماری می‌تواند تاثیر نامطلوبی بر روی چرخه رشد موها داشته باشد که شامل مختل شدن روند رویش مو، رشد بی‌رویه و غیر طبیعی موها و عدم رویش موهای جدید می‌شود.
عوامل مختلفی وجود دارند که باعث ریزش یا از دست دادن موها در یک فرد دیابتی می‌شوند که در ادامه به شایع‌ترین آنها اشاره می‌کنیم.
قند خون بالا
دیابت کنترل نشده یا درمان نشده می‌تواند باعث بالا رفتن بسیار زیاد سطح قند خون فرد شود. این قند خون بالا ممکن است باعث آسیب رساندن به بافت‌های مختلف، اعضا و رگ‌های خونی بدن شود. با آسیب دیدن رگ‌های خونی، جریان خون در بدن محدود شده و برخی سلول‌ها به علت عدم دریافت اکسیژن یا مواد مغذی مورد نیاز، ممکن است عملکرد خوبی نداشته و حتی از بین بروند. این موضوع می‌تواند بر روی چرخه رشد طبیعی فولیکول‌های مو تاثیر منفی گذاشته و فرد دچار ریزش مو شود.
هورمون‌ها و استرس
دیابت می‌تواند موجب ایجاد استرس جسمی و روحی زیادی در فرد شود. استرس می‌تواند باعث ایجاد اختلال و نوسان در ترشح هورمون‌ها شود که در نهایت بر روی روند رشد موها تاثیر خواهد گذاشت.
آلوپسی آره‌تا یا ریزش موی سکه‌ای
آلوپسی آره‌تا یک مشکل در سیستم ایمنی است که باعث می‌شود به اشتباه فولیکول‌های سالم مو مورد حمله قرار بگیرند. افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ معمولا بیشتر در معرض این نوع ریزش مو و طاسی سر هستند. آلوپسی آره‌تا می‌تواند در سر، بازوها و سایر قسمت‌های بدن که رویش مو وجود دارد، باعث ریزش مو سکه‌ای شود.
خوشبختانه ریزش مو ناشی از دیابت در برخی موارد قابل بازگشت بوده و به لطف درمان‌های متعددی که در دسترس زنان و مردان وجود دارد، شانس بهبود شرایط بالا خواهد بود. توجه داشته باشید که اولین و مهمترین گام برای جلوگیری از ریزش مو مرتبط با دیابت، کنترل و درمان این بیماری است تا قند خون و استرس در محدوده مناسبی قرار گرفته و تاثیر دیابت بر پوست و مو به حداقل برسد.
نظارت همیشگی بر سطح قند خون، مصرف به موقع داروهای تجویز شده، بهره‌گیری از یک رژیم غذایی سالم و مناسب برای افراد دیابتی، ورزش و تحرک کافی، استفاده از مکمل‌های مفیدی مانند بیوتن (با دستور پزشک معالج) و ایجاد تغییرات مثبت دیگر در سبک زندگی میتوانند به خوبی تاثیر دیابت بر مو را کاهش داده و حتی خنثی کنند.
